Inleiding

evaluatie Zorg Dichterbij

Lees voor
Print

Aanleiding

Door vergrijzing en toename van het aantal chronisch zieken, moeten we meer zorg gaan verlenen met nagenoeg dezelfde financiële middelen en hetzelfde aantal zorgverleners. Dit dilemma vereist een nieuwe manier van zorg verlenen. Een slimme manier waarbij we niet alleen gebruikmaken van de technologische mogelijkheden, maar we vooral ook inzetten op het anders organiseren van zorg: de Juiste Zorg op de Juiste Plek.

 

Zorg Dichterbij is onze vertaling van de Juiste Zorg op de Juiste Plek. De juiste plek is daar waar we onze zorg het meest patiëntvriendelijk, effectief en efficiënt kunnen verlenen. Als het moet binnen de muren van het ziekenhuis, maar als het kan ook daarbuiten, dichter bij de patiënt. Bijvoorbeeld door al eerder in te zetten op andere zorg in de eerste lijn, of samen met de Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg (VVT) te bekijken welke zorg in de verplegings- en verzorgingshuizen of zelfs bij de patiënt thuis geleverd kan worden.

 

Deze visie is vertaald in de nieuwbouwplannen voor Tergooi MC. Het nieuwe ziekenhuis is dan ook kleiner dan de huidige twee gebouwen en ingericht op een andere wijze van zorg verlenen. Waar de stijgende zorgvraag de aanleiding was, was de nieuwbouw de stok achter de deur voor het programma Zorg Dichterbij.

Samen met Zilveren Kruis en andere zorgpartners

Samen met Zilveren Kruis stelde Tergooi MC zich ten doel om 20% van de huidige zorg die in 2018 binnen de fysieke muren van het ziekenhuis plaatsvond, dichter bij de patiënten te gaan organiseren. Concreet komt dit neer op het voorkomen, vervangen of verplaatsen van 80.000 polikliniekbezoeken en 11.000 ligdagen, hetgeen moet leiden tot 10 miljoen euro aan zorgvernieuwing. De zorgvernieuwing is feitelijk een nieuwe invulling van de financiële ruimte die ontstaat door het slimmer inrichten van de zorg. Die ruimte wordt benut om de groeiende zorgvraag op te vangen en ingevuld door meer of andere patiënten te zien.

 

Hoewel de doelen direct betrekking hebben op Tergooi MC, hebben deze ook effect op de andere zorgorganisaties is de regio. Daarom is vrijwel vanaf de start een programma-organisatie gevormd waarin alle partijen samenwerken. Zo bestaat het programmabestuur van Zorg Dichterbij uit vertegenwoordigers van de RHOGO (Regionale Huisartsen Organisatie Gooi en Omstreken), de VVT, Zilveren Kruis en Tergooi MC. Ook andere zorgpartijen uit de regio werden betrokken bij de uitvoering van use cases, zoals GGZ, apothekers, fysiotherapeuten, optometristen en audiciens. Al deze partijen werken in dit programma samen aan de noodzakelijke transformatie om de zorg toegankelijk, kwalitatief goed en betaalbaar te houden.

Regiobeeld

“Als het hier niet kan, dan kan het nergens.”

 

De Gooi en Vechtstreek is een compacte regio, met één ziekenhuis (Tergooi MC), één coöperatie van 145 huisartsen (RHOGO) en vier grote en vijf kleine VVT-instellingen die nauw met elkaar samenwerken. Zorgpartners kennen elkaar en werken veel samen.

 

Sinds 2019 organiseert een groep regionale artsen de jaarlijkse bijeenkomst ‘Wads Up’ voor artsen uit de Gooi en Vechtstreek. Naast dat artsen elkaar beter leren kennen, wordt tijdens deze bijeenkomst ook gewerkt aan het verbeteren van de samenwerking in de regio. Tijdens de eerste bijeenkomsten waren huisartsen en medisch specialisten aanwezig, inmiddels zijn ook specialisten ouderengeneeskunde aangesloten. En dat is belangrijk, want uit het regiobeeld blijkt dat de vergrijzing in deze regio groter is dan in de rest van Nederland. Dat vraagt specifieke aandacht voor juist de oudere patiënt.

Ieders belangen

Aan Zorg Dichterbij werkten veel organisaties samen met ieder zijn eigen belangen. We hebben elkaar nodig om de juiste zorg op de juiste plek te organiseren, waarbij ieders belangen ook behartigd moet worden.

Patiënt

Dezelfde of betere kwaliteit zorg, daar waar mogelijk dicht bij de patiënt georganiseerd, in het ziekenhuis als het moet.

Zorgverleners in de regio

  • Voor alle zorgverleners geldt dat zij in staat moeten zijn om de zorgvraaggroei op te vangen, zonder dat daarbij de werkdruk verder stijgt of de zorgkosten toenemen.
  • Dat betekent dat de zorg anders ingevuld zal moeten worden, om zo meer patiënten in dezelfde tijd en met dezelfde middelen te kunnen bedienen.
  • Zorgverschuiving vraagt dan ook goede werkafspraken, zodat aan bovenstaande voorwaarden kan worden voldaan. .

Verzekeraar

In staat zijn om de groei van zorgvraag in te vullen op een wijze waarbij de bekostiging hanteerbaar blijft.

Uitgangspunten

Bij de start van het programma zijn een aantal uitgangspunten geformuleerd, ook wel de spelregels van het programma:

Hoogwaardige zorg op de juiste plek

Bovenaan staat dat de zorg van goede kwaliteit moet blijven, of dit nu binnen het ziekenhuis of op een andere wijze wordt georganiseerd. Bij alle trajecten zijn niet alleen zorgverleners betrokken, maar ook kijken patiëntvertegenwoordigers mee en toetsen we bij patiënten hoe zij de zorg hebben ervaren.

Patiënten laten participeren

Bij zorginnovaties die effect hebben op patiënten, worden vanaf het begin patiënten betrokken. De inzichten van patiënten helpen om waar nodig aanpassingen te maken in zorgvernieuwingen, zodat de verleende zorg van waarde is en blijft voor onze patiënten. Hoe we dat doen, lees je bij Patiëntenparticipatie.

Zorgprofessional in the lead

Zorgprofessionals zijn de drijvende kracht achter de zorgtransformatie. Elke use case wordt getrokken door inhoudsdeskundig zorgprofessional zoals een medisch specialist, verpleegkundige, huisarts etc. Zij presenteren de use case bij het programmabestuur. De zorgprofessionals worden ondersteund door scrummasters uit het programmateam. Binnen het programma Zorg Dichterbij worden zorgprofessionals gecompenseerd voor hun projectinzet. Dat geeft zorgprofessionals ook daadwerkelijk tijd om in te stappen.

Duurzame verandering

Wanneer een use case wordt opgeschaald, betekent dit dat de werkafspraken zowel medisch inhoudelijk als financieel zijn onderschreven. Alle betrokkenen, van cliëntenraad tot MSB, hebben dan positief geadviseerd over deze nieuwe werkwijze. Ook voor zorgprofessionals buiten het ziekenhuis wordt bekeken of het ‘toekomstbestendig is’ voor wat bekostiging/vergoeding betreft vóórdat het reguliere zorg word. Ook hier is voor hen een go/no go moment.

De werkafspraken worden vastgelegd en breed gedragen. Op deze wijze wordt de nieuwe werkwijze in de organisaties en regio ingebed als de reguliere werkwijze.

Opvangen zorgvraaggroei zonder kostengroei

Door de zorg anders te organiseren, ontstaat ruimte om de groeiende zorgvraag op te vangen, waardoor meer patiënten zorg kunnen krijgen. Dit betekent dat daar waar zorgvernieuwing leidt tot omzetreductie, er ruimte ontstaat om meer of andere patiënten te zien. Zo kunnen we in onze regio de zorgvraaggroei opvangen binnen de bestaande afspraken.

Werkwijze

Scrummethodiek

Het programma Zorg Dichterbij had een vaste (agile) werkwijze met use cases (projecten), afgeleid van de scrummethodiek. Scrum is een manier van werken waarin teams worden gefaciliteerd om in korte cycli – stapsgewijs – te werken aan concrete tussenresultaten. Door zo te werken zijn er tussentijds aanpassingen mogelijk en kan op veranderende situaties worden gereageerd.

Use cases

Elke use case begon met een verandering in een specifieke behandeling voor een specifieke groep patiënten. Elke use case werd getrokken door een zorgprofessional (product owner) en ondersteund door een scrummaster. Het team werd aangevuld met een beperkt aantal collega’s die direct betrokken zijn bij de gewijzigde werkwijze. De voorgestelde veranderingen bepaalden welke zorgprofessionals aansloten, uit de eerste lijn, tweede lijn en VVT.

 

De use cases waren opgedeeld in een aantal fases, waardoor deze meer wendbaar waren en snel kon worden gereageerd op de situatie. In een aantal use cases bleek uit de onderzoeks- of pilotfase dat de voorgestelde verandering niet werkte, dan kon worden voorgesteld om een use case te stoppen. Dit bleek voor één op de vier use cases het geval, zoals hier verder is toegelicht.

 

Om aan een fase te kunnen starten, was er goedkeuring van het programmabestuur nodig. Hiervoor pitchte de product owner (zorgverlener met inhoudelijke expertise) de voorgestelde verandering aan het programmabestuur, waarin bestuurders zaten uit de betrokken organisaties (Tergooi MC, Zilveren Kruis, RHOGO, VVT).

Fasering use cases

  • Onderzoek – vormgeven voorgestelde werkwijze.
  • Pilot – testen voorgestelde werkwijze bij kleine groep of gedurende afgebakende tijd.
  • Opschaling – wanneer de resultaten uit de pilot positief zijn, wordt in het programmabestuur (Tergooi MC, RhoGo, VVT en Zilveren Kruis) besloten of een use case kan worden opgeschaald. Elke organisatie heeft intern afgestemd hoe de opschaling binnen die organisatie plaatsvindt. Binnen Tergooi MC betekent dat dat moet worden ingestemd door MSB, RVE, cliëntenraad, programmabestuur en bestuurlijk overleg. De gewijzigde werkwijze wordt de nieuwe werkwijze voor alle betrokken zorgverleners.
  • Meten – enkele maanden na opschaling wordt getoetst of de nieuwe werkwijze nog wordt toegepast.

Elke fase van een use case bestond uit een aantal sprints van een maand. Ook op het programmaniveau werd gewerkt in sprints van een maand. Dit stimuleerde de voortgang en oplevering van resultaten en maakte snelle bijsturing mogelijk. Binnen de sprints werd op regelmatige basis met het projectteam/programmateam afgesproken. De standaard hiervoor was een wekelijkse stand-up van een half uur, zodat het projectteam/programmateam elkaar wekelijks sprak.