Lichen sclerosus
Lichen sclerosus is een vrij zeldzame huidaandoening waarvan de oorzaak niet geheel duidelijk is. De aandoening komt vooral voor aan de huid van de geslachtsdelen, maar ook gewone huid kan door deze ziekte worden aangedaan. Lichen sclerosus in de schaamstreek geeft vaak nare klachten.
Lichen sclerosus is een sterk onderschat probleem. Patiënten, vooral vrouwen, blijven vaak lang met de klachten rondlopen zonder hun arts te raadplegen. Dit gebeurt vaak uit een gevoel van gêne. Helaas zijn er weinig artsen gespecialiseerd in deze pijnlijke aandoening.
Wie krijgt het?
Lichen sclerosus komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen. De aandoening ontstaat doorgaans in de menopauze, soms ook op jongere leeftijd. Een enkele keer worden de afwijkingen ook gezien bij jonge kinderen vóór de puberteit.
Hoe ziet het eruit?
Bij vrouwen
Vrouwen hebben vaker lichen sclerosus dan mannen. Ook zijn de klachten bij hen vaak ernstiger van aard. De vulva (dat is het gebied rond de vagina-opening) wordt aanvankelijk vaak rood en gezwollen. In een later stadium kan de huid erg dun worden (atrofie) en delen van de vulva kunnen veranderen. Zo kunnen de kleine schaamlippen langzaam verdwijnen of kan de toegang tot de vagina versmallen. Lichen sclerosus van de vulva gaat meestal gepaard met veel jeuk en pijn. Vrijen kan pijnlijk worden. De huid in het aangedane gebied is deels rood, deels porceleinwit, en soms kunnen blaren en wondjes in het gebied ontstaan. Ook donkere verkleuring van de huid kan optreden. In sommige gevallen doet ook het gebied van de anus mee. Dit kan aanleiding geven tot pijnklachten bij ontlasting.
Bij mannen
Meestal ontstaat eerst een ontsteking van de voorhuid van de penis, soms ook van de eikel. Ten gevolge van deze ontsteking kan de voorhuid vernauwen, waardoor deze niet meer over de eikel kan worden teruggeschoven. In een later stadium (en soms tegelijkertijd) ontstaat een verdunning van de huid (atrofie). De huid wordt wit van kleur en lijkt dan papierdun.
Lichen sclerosus die niet bij de geslachtsdelen optreedt
In zeldzame gevallen kan lichen sclerosus ook ontstaan aan de ‘gewone’ huid, meestal op de rug. Deze plekken zien er uit als porceleinwitte, papierdunne huidgebiedjes die over het algemeen weinig klachten geven.
Behandeling
Bij vrouwen
Met regelmatig gebruiken van sterke hormooncrèmes (corticosteroïden) kan de ontwikkeling van lichen sclerosus worden afgeremd. Ook jeukklachten verbeteren bij het gebruik van deze crèmes. Het is van groot belang deze therapie trouw te gebruiken. Hiermee kunnen veel problemen worden voorkomen. Soms wordt na verloop van een aantal jaar een spontaan ‘uitblussen’ van het ziekteproces gezien. Afwijkingen aan de huid die al zijn ontstaan, herstellen zich niet meer.
Bij mannen
Ook bij mannen kunnen hormooncrèmes een goed effect sorteren. Als er sprake is van blijvende klachten of van een sterk vernauwde voorhuid, dan is het verwijderen van de voorhuid (besnijdenis) vaak een goede en meestal definitieve oplossing.
Bij kinderen
Een klein deel van de patiënten met lichen sclerosus zijn meisjes vóór de puberteit. Bij tweederde van deze kinderen verdwijnen de klachten spontaan bij het begin van de puberteit. Bij het resterende derde deel blijven afwijkingen bestaan. Goede begeleiding door een dermatoloog en/of kinderarts is belangrijk. Zo nodig kunnen hormooncrèmes worden gegeven.
Lichen sclerosus en kanker
In (meestal langer bestaande) lichen sclerosus van de geslachtsdelen kán in zeldzame gevallen een vorm van huidkanker ontstaan. Dit geldt vooral voor lichen sclerosus van de vulva: het vulva-carcinoom. Het is belangrijk deze vormen van kanker tijdig op te sporen. Bij mannen is de relatie tussen lichen sclerosus en peniskanker minder duidelijk.
U heeft lichen sclerosus, wat nu?
Mensen met lichen sclerosus durven vaak pas in een laat stadium de huisarts te bezoeken met hun probleem. Gezien de specifieke problematiek zal de huisarts u meestal doorverwijzen naar de dermatoloog. Deze controleert het huidgebied doorgaans met regelmaat, vooral wanneer het gaat om lichen sclerosus van de geslachtsdelen. Wanneer de afwijkingen zich aan de vulva bevinden, voeren de dermatoloog en gynaecoloog de controle soms samen uit.
Translate