Wat is psoriasis?
Bij de aandoening psoriasis zie je vaak rode vlekken met dikke en schilferende plekken op de huid. De aandoening wordt veroorzaakt door een stoornis in de huidgroei. Ongeveer 1 tot 3 procent van de mensen in Nederland heeft psoriasis.
Normaal gesproken vernieuwt de huid geleidelijk. Oude huidcellen aan de buitenkant laten los en groeien aan de onderzijde van de opperhuid weer aan. Bij psoriasis is de aanmaak van huidcellen versneld en worden de te veel gemaakte cellagen niet afgestoten. Hierdoor ontstaan plakken huid met een dikke laag onrijpe huidcellen die moeilijk afschilferen. De oorzaak van deze verstoorde huidaanmaak is nog niet bekend.
Wie krijgt psoriasis?
Psoriasis komt voor op alle leeftijden. Meestal begint het na de puberteit, maar ook baby’s en ouderen kunnen psoriasis krijgen. Er is duidelijk sprake van een familiaire aanleg: de kinderen of kleinkinderen van een psoriasispatiënt hebben een hogere kans om ook psoriasis te krijgen.
Sommige geneesmiddelen kunnen psoriasis uitlokken of verergeren. Bijoorbeeld bètablokkers, lithium of malariaprofylaxe.
Ook roken is een aanzienlijke risicofactor voor psoriasis, met name bij de variant psoriasis palmoplantaris (Andrews-Barber). Stoppen met roken kan bij psoriasis vermindering van de klachten geven.
Vormen van psoriasis
Psoriasis vulgaris (gewone psoriasis)
Psoriasis guttata
Psoriasis inversa
Psoriasis unguium
Psoriasis arthropathica
Psoriasis pustulosis palmoplantaris (Andrews-Barber)
Behandeling van psoriasis
Er zijn verschillende soorten behandeling voor psoriasis. Elke behandeling is gericht op het onderdrukken van de symptomen. Op dit moment is het nog niet mogelijk om psoriasis te genezen. Ruwweg kunnen we de behandelingen in drie groepen onderverdelen:
- Lokale therapie met zalven, crèmes en lotions
- Lichttherapie
- Systemische therapie
We kunnen behandelingen uit de verschillende groepen soms ook combineren.
Lokale therapie met zalven, crèmes en lotions
Er zijn verschillende lokale therapiën mogelijk.
Corticosteroïden (‘hormooncrèmes’)
Nadelen van corticosteroïdtherapie: na langdurig gebruik hebben corticosteroïden minder effect (tachyfylaxie) en kan de huid dunner worden (atrofie).
Calcipotriol/betamethason (Dovobet®)
Salicylzuur
Lichttherapie via UVB (Ultraviolet B)
Ultraviolet B is een bestanddeel van het natuurlijk zonlicht. Voor psoriasis is het goed te gebruiken. We gebruiken meestal UVB-lampen met golflengte 311 nm (TL-01, Philips). Lees meer over lichttherapie bij huidziekten
Voordelen:
- Beproefde, effectieve behandelmethode; soms langdurige verbetering.
- Bij uitgebreide psoriasis is het veel gemakkelijker dan smeren.
- Kan eventueel in zwangerschap worden toegepast.
Nadelen:
- Frequente lichtbehandelingen verhogen de kans op ontstaan van huidkanker op langere termijn.
UV-thuisbehandeling
Tegenwoordig is het mogelijk de UVB-therapie ook thuis te volgen. Dit geeft het voordeel de belichting uit te voeren op de momenten van de dag dat het u goed uitkomt. Niet iedere verzekeraar vergoedt deze therapie.
Systemische therapie
Bij ernstige vormen van psoriasis die niet met lokale middelen of lichttherapie verbeteren, kan uw behandelaar een systemische therapie voorstellen. Controle en begeleiding van deze therapie hoort altijd door uw Tergooi MC behandelaar te worden uitgevoerd. Er zijn verschillende mogelijkheden.
Acitretine
Voordelen:
- Eenvoudig in te nemen, over het algemeen één keer per dag.
Nadelen:
- Zwangerschap streng verboden tot drie jaar na het staken van de acitretine. Acitretine is zeer schadelijk voor het ongeboren kind.
- Tijdens de therapie kunnen droge lippen, huid en ogen ontstaan. Het bloed moet regelmatig worden onderzocht.
Ciclosporine
Voordelen:
- Eenvoudig in te nemen; snel werkend; meestal zeer effectief.
Nadelen:
- Ciclosporine is maar gedurende een bepaalde tijd toe te passen, vanwege de bijwerkingen op nieren en bloeddruk. Na stoppen kan de psoriasis weer sterk opspelen.
- Regelmatige controles van bloed en bloeddruk zijn noodzakelijk.
Fumaraat
Voordelen:
- Geschikt voor psoriasis die te uitgebreid is voor toepassen van lokale therapie
Nadelen:
- Opvliegers (ook bij mannen) en maagdarmklachten als mogelijke bijwerking.
- Behandeling moet soms gestopt worden als fumaraat tot sterk verlaagd aantal lymfocyten (bepaald type afweer bloedcel) leidt.
- Regelmatige labcontroles zijn nodig.
Methotrexaat
Voordelen:
- Eenvoudig in te nemen, over het algemeen één keer per week, in combinatie met foliumzuur 1 à 2 dagen later.
Nadelen:
- Niet tijdens zwangerschap te gebruiken.
- De kwaliteit van het zaad bij mannen die methotrexaat gebruiken is verminderd en het is beter om dan geen kinderen te verwekken.
- Remming van de aanmaak van bloedcellen in het beenmerg is mogelijk waardoor je weerstand afneemt.
- Leverfunctiestoornissen.
- Onderzoek van het bloed is geregeld nodig.