Stoppen met dialyse

• Het wegvallen van de nierfunctie geeft meestal weinig pijn.
• De arts kan medicijnen geven bij klachten als pijn, jeuk of misselijkheid. Bij jeuk is het belangrijk die plek koel te houden.
• De huid kan uitdrogen. Het is daarom beter geen ontvettende zeep te gebruiken bij het wassen. Het kan helpen de huid in te smeren met een vochtinbrengende crème of lotion.

De behoefte aan eten en drinken neemt af. Daardoor kan het lichaam snel veranderen. Het gezicht wordt smaller, de wangen vallen in, de neus wordt spits en de ogen komen dieper in de kassen te liggen. De lippen en de mond zijn vaak droog. Het kan fijn zijn om die af en toe een beetje nat te maken of licht in te vetten.

Het lichaam probeert het hart en de longen zo lang mogelijk van bloed te voorzien. Het bloed trekt zich daarom meer en meer terug naar de borst- en buikholte. Armen, handen, voeten, benen en neus kunnen daardoor koud aanvoelen. Ook kunnen paarsblauwe vlekken ontstaan.

De kleur van het gezicht lijkt grauw. Een paar uur na het overlijden, trekt dit vaak weer wat bij. Iemand lijkt dan weer meer op zichzelf.

In de stervensfase zijn de periodes van wakker zijn steeds korter. Uw naaste lijkt zich steeds meer terug te trekken en is moeilijker te bereiken. Vaak begrijpt hij of zij niet meer alles wat wordt gezegd. Maar uw naaste hoort waarschijnlijk wel alles en blijft tot het laatst gevoelig voor geluid.

Rust is belangrijk. Zorg dat er niet te veel mensen tegelijk rond het bed zijn. Vermijd harde stemmen en geluiden. Zachtjes praten werkt vaak rustgevend. Net als aanraken. Dit kan wel per persoon en per moment anders zijn.

In de periode voor het overlijden daalt het bewustzijn steeds verder. In de laatste uren glijdt iemand meestal weg in een diepe slaap of coma.

Omdat het bewustzijn afneemt, kan het gedrag veranderen. Uw naaste kijkt dan anders uit de ogen en kan een onrustige en verwarde indruk maken. Het lijkt of iemand van alles beleeft of ziet. Wat precies is niet duidelijk. Dit komt nog wel eens voor in de laatste dagen van het leven en vooral in de laatste uren. U ziet dan dat uw naaste kleine (hand)bewegingen maakt. Alsof hij of zij iets wil plukken of aanwijzen.

U kunt steun bieden door rustig aanwezig te zijn. Spreek de waanbeelden of hallucinaties niet tegen, maar ga er ook niet in mee. Bij veel ongemak kan de arts soms rustgevende medicijnen geven.

Een stokkende en onregelmatige ademhaling is vaak een teken dat de dood snel dichterbij komt. De ademhaling valt dan regelmatig stil en komt daarna met een diepe zucht weer op gang. De tijd tussen de ademteugen duurt langer. Soms wel een halve minuut. Dit betekent niet dat uw naaste het dan benauwd heeft. Het gezicht ziet er ook bij deze stokkende ademhaling vaak heel rustig uit.

De normale prikkels om te hoesten en slikken verdwijnen. Daardoor kan slijm zich ophopen in de keelholte of luchtpijp. Dat zorgt voor een reutelend geluid bij het ademhalen. Het helpt soms om het hoofd dan iets op te tillen of opzij te leggen.

Sterft uw geliefde thuis? Dan is het belangrijk dat u op tijd genoeg praktische en ondersteunende hulp regelt. Bijvoorbeeld van een verpleegkundige, verzorgende of vrijwilliger.

Als het sterven dichtbij is, kunt u afspreken om te gaan waken. Dit betekent dat u op een rustige manier dag en nacht bij uw naaste bent. U kunt sfeer en rust creëren door kaarsen te branden of foto’s of een mooie bloem neer te zetten. Of door het licht te dempen, te bidden, te luisteren naar muziek of iets voor te lezen. Waken kan een tijd zijn voor afscheidsrituelen. Denk aan een zalving of de zegen.

De tijd lijkt in deze fase vaak stil te staan. Het overlijden kan lang op zich laten wachten. Zorg dat u elkaar afwisselt en genoeg rust neemt. Een stervende verzorgen kan voldoening geven, maar kan u ook uitputten.

Het waken kan een hele waardevolle periode zijn, waarin u als familie en vrienden heel dichtbij bent. Een houding van rust en vertrouwen is belangrijk. Het helpt als uw naaste voelt dat hij of zij mag gaan. Merkt u dat iets uw naaste zo bezighoudt dat dit het stervensproces moeilijk maakt? Bekijk dan samen of u hier op ingaat. U kunt ook hulp inschakelen.

Een stervensproces brengt vaak moeilijke en mooie momenten met zich mee. Momenten van verdriet, angst, machteloosheid en boosheid, maar ook van dankbaarheid, liefde, hoop en geloof. Ieder sterfbed heeft een eigen tijd en een eigen tempo.