4 augustus 2025
Duikerarts Bas Roukema wijst op risico’s als je onder water gaat
Duikvakanties zijn populair in het Gooi. Ook deze zomer reizen veel mensen naar een tropische bestemming om mooie duiken te maken. Duikerarts, kno-arts en fanatiek duiker Bas Roukema (50) van Tergooi MC wijst in de nieuwe Tergooi Podcast op de risico’s als je onder water gaat.
Hij tilt de achterklep van zijn auto op en in een oogopslag is duidelijk dat hij graag in het water ligt. In de laadruimte liggen een grote fles met perslucht, een masker en flippers. Ernaast een tas met een kitesurfuitrusting en handdoeken. Als Bas Roukema de duikfles met perslucht uit de auto tilt en op zijn schouder legt, is ook meteen duidelijk dat je best een beetje fit moet zijn voor deze hobby. ‘Je sjouwt soms een flink stuk met je uitrusting om bij het water te komen of je moet in de brandende hitte op een boot je fles omdoen. Dan is het wel handig als je over een basisfitheid beschikt. Onder water moet je hart ook harder werken.’
Medicijnen
Roukema is kno-arts (keel, neus en oren) in Tergooi MC en duikerarts. Een duikerarts is meestal een algemeen arts die daarnaast opgeleid is om recreatieve duikers te keuren. ‘Er zijn in Nederland een paar honderd duikerartsen. Vaak zijn het huisartsen, bedrijfsartsen of sportartsen. Ik ben medisch specialist en duikerarts. Je komt bij een duikerarts als je wil gaan duiken en ooit een keer geopereerd bent of ziek bent geweest of medicijnen slikt. Is het dan wel verantwoord om te duiken?’
Het belangrijkste voor een duiker is volgens Roukema dat je actief je oren kunt klaren om de druk onder water aan te kunnen. ‘Water heeft gewicht en hoe dieper je gaat hoe meer druk er komt te staan op luchtgevulde holtes zoals middenoren, bijholtes naast de neus, voorhoofdholtes en longen. Per tien meter diepte neemt de druk 1 bar toe. De ademautomaat zorgt ervoor dat je lucht met dezelfde druk inademt van de diepte waarop je je bevindt. Daardoor kun je normaal ademen op die diepte.’
Ontsteking
Klaren onder water is essentieel. ‘Die grote waterkolom drukt je trommelvlies naar binnen. Door met je neus en mond dicht heel rustig te blazen gaat de lucht van je neusholte via de buis van Eustachius naar je middenoor. Je voelt dan twee klikjes in je oren. Zo haal je de druk van je trommelvlies af. Lukt dat niet, dan kan het zo onder druk komen te staan dat het trommelvlies scheurt. Dat is heel pijnlijk en er komt water, vaak vol bacteriën, in je middenoor, waardoor je een ontsteking kunt krijgen.’
Podcast
Luister ook naar de Tergooi Podcast waarin Bas Roukema alles vertelt wat je moet weten om zonder klachten te duiken. Voor beginners én ervaren duikers.
Zodra er koud water via een gaatje in het trommelvlies in het middenoor komt kan een duiker duizelig worden. ‘Het water kan het evenwichtsorgaan prikkelen. Als je duizelig wordt en onder water niet meer weet wat boven en onder is dat natuurlijk heel gevaarlijk. Zeker voor een beginnende duiker kan dat heftig zijn. Als je dan bijvoorbeeld in paniek je ademautomaat uitdoet, heb je een probleem’, geeft de kno-arts van Tergooi MC aan. ‘Je bent onder water ook verantwoordelijk voor je buddy, dus je moet adequaat kunnen blijven reageren.’
Vakantie
Klaren lukt soms niet of niet goed als je verkouden bent of allergisch bent waardoor je slijmvliezen opzwellen. Stoppen en niet duiken is de duidelijke boodschap van Roukema. ‘Als je geforceerd gaat klaren kun je je binnenoor beschadigen. Soms is het nog te opereren, maar je kunt er ook een doof oor aan overhouden. Het is lastig om af te haken als je met familie of vrienden op een mooie plek bent, je heb gespaard voor de vakantie en iedereen gaat duiken. Toch moet je luisteren naar je lichaam en niets forceren.’
Roukema duikt al vanaf zijn zestiende. ‘Ik ging met een vriend mee die een vader had bij een duikclub. We gingen vanuit Harlingen op de Noordzee op wrakken duiken.’ Na het halen van zijn duikbrevet specialiseerde Roukema zich in wrakduiken, diepduiken en duiken met nitrox. ‘Nu ben ik bezig met een opleiding technisch duiken. Dat is een vorm van duiken waarbij je niet meteen omhoog kan. Je moet decompressiestops maken om het stikstof uit je bloed te krijgen of je zit in een wrak of grot.’
Met drie artsen, onder wie zijn Tergooi-collega Huib van Waegeningh, zet Roukema een netwerk van kno-duikerartsen op waar het Duikmedisch Centrum van de marine in Den Helder terechtkan als zij tegen een probleem aanlopen. Roukema moet mensen soms de vervelende boodschap brengen dat duiken er voor hen niet inzit. ‘Als je bijvoorbeeld COPD hebt of ooit epilepsie hebt gehad dan mag je eigenlijk niet duiken. Maar ook als je slaaptabletten slikt moet je oppassen. Alles waarmee je niet mag autorijden, mag je ook niet duiken. Soms geef ik dan het advies om lekker te gaan snorkelen. Dan beleef je ook perfect het onder water gevoel.’
Wrakduiken
Roukema duikt gemiddeld een keer per week. Hij traint regelmatig in de Vinkeveense Plassen. ‘De mooiste duikplek ter wereld? Bonaire is wel heel fijn. Je loopt zo de zee in, het wordt langzaam dieper en dan zwem je tussen de mooiste koralen en vissen. Maar wrakduiken op de Noordzee is toch echt het allermooist. Je hebt te maken met stroming en je ziet onder water de historie van Europa voorbij komen. Van Duitse U-boten tot andere schepen die vergaan zijn. Die wrakken zijn een oase van leven met enorme Noordzeekrabben, grote kabeljauw en zeeanemonen. Duiken is een buitenaardse ervaring op aarde.’
Ook Roukema moet soms afhaken als hij zich niet fit voelt. ‘Als ik me niet senang voel stop ik. Een training zeg ik af als ik verkouden ben. Vandaag even niet. Het gaat negen van de tien keer goed, maar die ene keer kan hele nare consequenties hebben.’
Dit interview is een publicatie van dagblad De Gooi en Eemlander. Het is geschreven door verslaggever Susanne van Velzen en met toestemming gepubliceerd op de website van Tergooi MC.
E-mail nieuwsbrief