Een dierbare verliezen

Home > Patienteninformatie > Een dierbare verliezen

Een dierbare verliezen

Het verliezen van een dierbare is voor de meesten van ons een ingrijpende ervaring. Bijna iedereen maakt dat op een bepaald moment in zijn leven mee. Het kan moeilijk zijn te aanvaarden dat iemand die je dierbaar is, er niet meer is. U kunt zich verward voelen, verdrietig, lamgeslagen. Allerlei emoties kunnen u overweldigen.

De gevoelens

Verdriet

Als u een dierbare verliest, snappen we allemaal dat u verdriet heeft. Ieder mens ervaart dit op zijn eigen manier, iedereen uit dit op zijn eigen manier. Hoe lang mag je verdrietig zijn? Dit is geen kwestie van ‘mogen’. De een is maanden verdrietig, een ander jaren. Gun uzelf de ruimte en de tijd om verdriet te hebben, om een nieuw evenwicht te vinden en te ‘helen’.

Lamgeslagen

In het begin kunt u zich verdoofd of lamgeslagen voelen, alsof u in shock bent. U gelooft niet dat uw dierbare is overleden, het voelt onwerkelijk. Deze reactie past bij de verwerking van verlies. Dit is een natuurlijke manier om uzelf te beschermen. Meestal lukt het om – geleidelijk – steeds meer tot het besef te komen dat een dierbare werkelijk is overleden. Gekoppeld aan dat toenemende besef kunnen uw emoties zich ook anders bij u aandienen.

Somberte en vermoeidheid

Het is normaal om sombere gevoelens te hebben. U kunt zich vermoeid voelen of moeite hebben om in slaap komen. Of juist vroeg wakker zijn. U kunt van tijd tot tijd trek hebben, maar niet in staat zijn om te eten. Misschien merkt u dat u zich maar kort kunt concentreren en zich gemakkelijk laat afleiden. Eenvoudige problemen kunnen onoverkomelijk lijken, u kunt snel paniekerig reageren.

Uitputting en lusteloosheid

Misschien voelt u zich uitgeput en lusteloos. Of heeft u lichamelijk klachten die voor u nieuw zijn. Dit komt veel voor bij mensen die een dierbare hebben verloren. Ondanks dat dit dus normaal is, kunt u de behoefte voelen hierover raad te vragen bij uw huisarts. Doe dit gerust.

Schuldgevoel

Veel mensen voelen zich na het verlies van een dierbare op een of andere manier schuldig. In het begin kunnen schuldgevoelens te maken hebben met dingen die u in uw ogen had moeten doen of juist had moeten laten. In de loop van de tijd kunt u zich schuldig voelen als u uw leven weer oppakt, weer plezier hebt en geniet. Misschien heeft u er moeite mee om uzelf dit toe staan, misschien voelt het of u ontrouw bent aan uw dierbare.

Boosheid

U kunt zich boos voelen. Boos op uzelf over de dingen die u heeft gezegd. Of boos omdat u van plan was dingen te zeggen, maar dit niet heeft gedaan. Ook kunt u boos zijn op alles en iedereen in uw omgeving, boos op ‘het leven’ omdat het niet loopt zoals u graag had gewild.
U kunt ook boos zijn op uw overleden dierbare, omdat u het gevoel heeft dat uw dierbare u in de steek heeft gelaten. Tegelijkertijd kunt u zich schamen voor uw boosheid.

Psyche

Soms kan het gemis zo groot zijn en zou u uw dierbare zo graag zien, horen en voelen, dat u bijna gek wordt van verlangen.

Sommigen mensen ‘zien’ hun dierbare in een flits in een menigte, ‘horen’ zijn of haar stem, ‘voelen’ hun dierbare ineens naast zich in bed. Deze ervaringen lijken levensecht, ook al weet u dat uw dierbare er niet meer is. Als u iemand heeft verloren met wie u een groot deel van uw leven heeft gedeeld, kan uw huis leeg lijken. Het gevoel van isolement kan pijnlijk sterk worden. U kunt het gevoel hebben dat u zichzelf verliest.

Vrienden en buren kunnen u vermijden. Bijvoorbeeld omdat zij niet weten wat ze tegen u moeten zeggen. Of omdat ze het moeilijk vinden om met hun eigen gevoelens van verlies om te gaan. Het kan helpen als u de eerste stap zet en hen laat weten dat u hun vriendschap en ondersteuning waardeert.

Het kan ook dat uw leven draaglijker lijkt als u pijnlijke confrontaties uit de weg gaat. Dit kan leiden tot drastische keuzes, bijvoorbeeld alle bezittingen van uw dierbare wegdoen of verhuizen. Wij raden u aan dit soort ingrijpende beslissingen niet overhaast te nemen. Gun uzelf de tijd om weer enigszins emotioneel in balans te komen. Dan kunt u weloverwogen beslissingen nemen.

Na verloop van tijd

Bij het verstrijken van de tijd is de kans groot dat u merkt dat herinneringen minder pijnlijk zijn. Dat u aan uw dierbare kunt denken zonder van streek te raken. Misschien pakt u oude interesses weer op. Of krijgt u nieuwe interesses. Sta uzelf toe te lachen. Sta uzelf toe te huilen, kwaad te zijn.
U heeft iemand verloren waarvan u hield. Dat doet pijn. Neem de tijd, sta uzelf toe verdriet te hebben op een manier die bij u past. Iedereen doet dat op zijn eigen manier. Er is geen goede of foute manier.
Accepteer hulp van anderen.
Deel uw gevoelens met anderen, vertel wat u bezighoudt. Dit helpt.
Het is niet altijd gemakkelijk om uw gevoelens te delen met familie en vrienden. Heeft u hier moeite mee? Dan zijn in uw woonomgeving vast en zeker personen of instanties die u kunnen helpen. Uw huisarts kan u op weg helpen.
Zorg goed voor uzelf, ga regelmatig naar buiten, eet verstandig. Raadpleeg uw huisarts als u vragen heeft of als u zorgen heeft over uw gezondheid, stemming of gedrag.
Als u eraan toe bent, inventariseer dan eens wat u bijvoorbeeld wilt met u tijdbesteding, activiteiten buitenshuis, hobby’s en sociale contacten. Het kan helpen om hierover van gedachten te wisselen met iemand die u na staat.

U moet iemand loslaten. Iemand van wie u houdt, iemand die u mogelijk intensief heeft verzorgd. Dit is moeilijk en verdrietig. Bedenk dat in uw omgeving mensen zijn die u door deze moeilijke periode heen kunnen helpen.

Gesprek

Heeft u behoefte aan een toelichting of een gesprek? Neem dan contact op met uw verpleegkundige, specialist of huisarts.

Verantwoording

Het grootste deel van deze informatie is, met toestemming, overgenomen uit de folder ‘De stervensfase’ van het Integraal Kankercentrum Nederland, 2012. De folder is onderdeel van het Zorgpad Stervensfase.

Contact

Wat vindt u van deze informatie?