Methotrexaat (MTX) bij sarcoïdose

Het recept voor MTX wordt doorgestuurd naar uw eigen apotheek. Het kan een paar dagen duren voordat u het medicijn kunt ophalen. Er zijn verschillende soorten injecties. Ze hebben allemaal hetzelfde soort medicijn (werkzame stof). Bewaar MTX zoals op de verpakking staat. Dat moet soms wel en soms niet in de koelkast.

• overzicht van uw medicijnen
• spuit gevuld met MTX
• grijze injectienaald (0,4 x 12 mm monoject), als die niet bijgeleverd is
• pleister
• naaldencontainer (krijgt u mee via uw apotheek)
• afvalzakje

Controleer altijd eerst:

• of uw persoonsgegevens op het medicijn staan
• of het het juiste medicijn is
• of de hoeveelheid klopt

Ga op een rustige plaats zitten en neem de tijd voor het inspuiten.

• Was uw handen met water en zeep.
• Haal de spuit(en) ongeveer 20 tot 30 minuten voor gebruik uit de koelkast. Controleer of de veiligheidszegel op het doosje niet kapot is. En de houdbaarheidsdatum en kleur.
• Leg alles wat u nodig heeft klaar op een schone werkplek (de spuit(en), pleister en afvalcontainer)
• Haal de spuit(en) uit de verpakking
• Kies een plaats bovenop uw dij of buik waar u de prik gaat zetten. Blijf vijf centimeter rondom de navel vandaan. Blijf vijf centimeter boven de knie en vijf centimeter onder de lies. Zie afbeelding.

• Houd de spuit met één hand vast. Gebruik uw andere hand om het beschermkapje van de spuit te trekken.
• Laat een eventuele luchtbel zitten.
• Houd de spuit rechtop. Breng de naald loodrecht in de huid (in een hoek van 90 graden).
• Plaats uw duim op de zuiger en uw wijsvinger en middelvinger onder de vlinder. Druk de zuiger langzaam in.
• De vloeistof loopt nu uit de spuit via de naald in uw huid, doe dit in tien seconden.
• Blijf de zuiger indrukken totdat alle vloeistof uit de spuit is.
• Haal de naald in een loodrechte beweging van de injectieplaats.
• Doe de spuit direct in de naaldencontainer.
• Plak als dat nodig is een pleister op de injectieplaats. Wrijf niet op de plek waar u geprikt heeft. Dit kan pijn doen.

• Houd de spuiten buiten het zicht en bereik van kinderen.
• De spuit kan niet nog een keer gebruikt worden. Gooi die daarom gelijk na gebruik weg in de naaldencontainer.

• Stoornis in de aanmaak van witte bloedlichaampjes of bloedplaatjes door remming van het beenmerg. Dat kan zorgen voor koorts, infecties en spontane blauwe plekken.
• Kortademigheid, hoesten en koorts door overgevoeligheid voor MTX.

• haaruitval
• huiduitslag
• hoofdpijn
• duizeligheid
• depressieve gevoelens
• verandering van de nierfunctie (meestal door combinatie met andere medicijnen, onder andere plastabletten)
• meer vatbaar voor infecties

Foliumzuur (een vitamine B11) zorgt dat u minder kans op bijwerkingen heeft. Daarom krijgt u ook tabletten foliumzuur voorgeschreven. Eerst twee keer per week een tablet van 5 mg. Die kunt u 24 uur na de MTX innemen. Doe dat nooit op dezelfde dag. Bij 15 mg MTX wordt de foliumzuur verhoogd naar 10 mg per week.

Voor u start met MTX doen we eerst een aantal onderzoeken. Zo kunnen we later zien wat het verschil is als u MTX gebruikt. Het is belangrijk om regelmatig uw bloed te laten controleren. Zo kunnen we eventuele bijwerkingen op tijd opsporen. Bijvoorbeeld iets aan uw lever of nieren of in de aanmaak van bloedcellen. Houdt u zich daarom goed aan de afspraken voor bloedcontrole. De eerste keer na twee weken, daarna bij elke controle. Laat uw bloed prikken kort voor u MTX neemt. Bijvoorbeeld de dag daarvoor.

Uit onderzoek blijkt dat MTX schadelijk is voor het (ongeboren) kind. U mag MTX daarom niet gebruiken als u zwanger wilt worden, zwanger bent of borstvoeding geeft.

Heeft u de wens om zwanger te worden? Stop dan drie tot zes maanden voordat u gaat proberen zwanger te worden met MTX. Dat geldt voor mannen en vrouwen. Gebruik zolang u MTX neemt en minstens drie maanden daarna goede anticonceptie. Zo voorkomt u dat u dan zwanger raakt. Bespreek uw wens om zwanger te worden op tijd met uw arts of verpleegkundige. We kunnen dan kijken wat voor uw situatie het beste is.

• Sommige antibiotica mogen niet in combinatie met MTX worden gegeven. Laat altijd weten dat u MTX gebruikt als een arts met antibiotica wil starten.
• Laat uw arts of verpleegkundige weten als u andere medicijnen gebruikt. Met NSAID’s (zoals ibuprofen), antibiotica (penicilinne, ciprofloxacine) of andere afweeronderdrukkers (zoals sulfsalazine, azathioprine, rifampicine) moet u voorzichtig zijn.
• Kruiden of supplementen zoals Sint janskruid of echinacea kunnen de werking van MTX verminderen of verstoren.

Wees voorzichtig met alcohol. Gebruik liever niet meer dan één tot twee drankjes met alcohol per dag.

Neem met MTX geen levend vaccin, zoals reisvaccinaties. De griepprik en vaccinaties voor covid kunt u wel gewoon krijgen. Die adviseren wij u zelfs. Overleg met uw arts of verpleegkundige als u een vaccinatie moet krijgen.