Nierinsufficiëntie

Oorzaken nierinsufficiëntie

De nieren kunnen minder goed werken door bijvoorbeeld een aangeboren afwijking of een ziekte.

Deze vier ziekten komen veel voor en kunnen nierproblemen veroorzaken:

• diabetes
• hoge bloeddruk
• vaatlijden
• ontstekingen van de nieren

Diabetes

Nierschade die optreedt bij mensen met diabetes mellitus, noemen we diabetische nefropathie. Als een suikerziekte lang bestaat, beschadigen de kleine bloedvaatjes in het hele lichaam, dus ook in de nierfilters. Daardoor kan de nier geleidelijk minder goed functioneren. Uiteindelijk kan zelfs een dialysebehandeling noodzakelijk worden.
Het duurt vaak jaren voordat de nieren geen reservecapaciteit meer hebben, dus dat ze geen afvalstoffen en vocht meer af kunnen voeren. Een van de eerste tekenen van diabetische nefropathie is het verlies van een bepaald soort eiwit in het bloed (albumine). Door dit eiwit vroeg op te sporen, kunnen we de behandeling in een vroege fase starten. En zo verdere nierschade tegengaan.

Gezond leven

Het is belangrijk om de diabetes goed te behandelen en de bloedsuikerwaarden in het bloed goed en stabiel te houden. Ook houdt uw arts uw bloeddruk dan nauwlettend in de gaten en zal u aanraden gezond te leven: dus voldoende bewegen, niet roken en gezond eten met niet te veel zout en dierlijke eiwitten.

Hoge bloeddruk

De nieren voeren vocht af uit uw lichaam. Dit vocht verdwijnt uit uw lichaam via de urine. Als dit te weinig gebeurt, kan de bloeddruk oplopen. Nieraandoeningen kunnen daarom de oorzaak zijn van hoge bloeddruk.
Andersom kan een sterk verhoogde bloeddruk schade veroorzaken aan de nieren. De bovendruk is dan vaak hoger dan 220 mmHg, de onderdruk hoger dan 120, of beide. Meestal gaat dit geleidelijk. Als de bloeddruk in korte tijd sterk stijgt, kan bij lagere waardes al schade ontstaan. Dit zien we soms gebeuren tijdens een zwangerschap.

Beschadiging door hoge bloeddruk

De hoge bloeddruk beschadigt de bloedvaten in bijvoorbeeld nieren, hart, hersenen, grote bloedvaten en ogen. Bij de nieren gaat de nierfunctie dan achteruit. In een poging de bloedtoevoer weer te vergroten, scheiden de nieren stoffen af die de bloeddruk nog verder verhogen. De bloedvaten in de nieren zijn heel gevoelig voor veranderingen in de bloeddruk. Beschadigingen zijn vaak blijvend.

Klachten hoge bloeddruk

Bij ernstige hoge bloeddruk komen de volgende klachten vaak voor: hoofdpijn, verminderd gezichtsvermogen, kortademigheid en hartkloppingen. Ook kunnen oogklachten en hartfalen optreden. Wanneer hersenschade ontstaat zijn de verschijnselen onder andere: hoofdpijn, braken, verlaagd bewustzijn en epileptische aanvallen.

Schade voorkomen

Het is belangrijk de schade aan organen te voorkomen of te beperken. Als orgaanschade dreigt, is het nodig u te behandelen in het ziekenhuis. U krijgt dan een infuus of tabletten om de bloeddruk geleidelijk naar beneden te brengen. Als de acute fase voorbij is, zoeken de artsen naar de oorzaak van de hoge bloeddruk. U krijgt medicijnen voorgeschreven om de bloeddruk goed te houden. Ook krijgt u het advies om gezond te leven.

Vaatlijden

De nieren gaan vaak minder goed werken als de bloedvaten slecht functioneren. We hebben het dan over slagaderverkalking (artheriosclerose). De bloedvatwanden zijn dan verhard en vernauwd, het vaatstelsel werkt minder goed.

Beschadiging vaatwand

Om drukverschillen goed op te vangen, hebben slagaders een gladde, stevige en elastische wand. Door beschadiging van de binnenbekleding neemt de rekbaarheid van de slagaders af. De kans op stolsels in het bloed neemt toe. Deze beschadigingen ontstaan onder andere door verhoogde bloeddruk, een verhoogd cholesterolgehalte, nicotinedeeltjes of een verhoogd glucosegehalte in het bloed. Aan de basis van deze beschadigingen kunnen liggen: overgewicht, roken, ongezond eten, weinig bewegen, erfelijke factoren en suikerziekte.
Na verloop van tijd ontstaan ‘plaques’ in de vaatwand, bij de zieke plek zet zich kalk af. Het bloedvat vernauwt. Wanneer in de plaque een scheurtje ontstaat, probeert het lichaam de bloeding te stoppen. De stolsels die hierdoor ontstaan, kunnen het bloedvat in korte tijd helemaal afsluiten. Ook kan een stukje van het bloedstolsel afbreken en ergens verderop vastlopen en een bloedvat afsluiten. Het weefsel achter de afsluiting krijgt dan geen zuurstof meer. Dit weefsel sterft af. Bij het hart leidt dit tot pijn op de borst en een hartinfarct.

Klachten slagaderverkalking bij nieren

• Bij de nieren geeft slagaderverkalking in het begin weinig klachten. De bloeddruk kan wel wat hoger worden.
• Bij een acute afsluiting van een slagader naar de nier kan heftige pijn ontstaan in de nierstreek. De nieren gaan dan acuut slechter werken. Symptomen kunnen zijn: plotselinge vochtophoping, hoge bloeddruk, moeheid en zwakte en eiwit en rode bloedcellen in de urine.
• Als de slagaderverkalking zich geleidelijk voltrekt, ontstaat in de loop van het leven een chronische nierziekte. Als de nieren veel minder goed werken, spreken we van chronische nierinsufficiëntie. Dit leidt tot klachten als moeheid, geleidelijke vochtophoping, hoge bloeddruk, kortademigheid en jeuk.

Winst valt te behalen met een gezonde leefstijl, zoals gezond eten, voldoende bewegen en niet roken. Ook medicijnen kunnen helpen.

De nierfunctie kan uiteindelijk zo slecht worden dat niervervangende behandeling nodig is. Dus een behandeling die de functie van de zieke nieren overneemt: dialyse of niertransplantatie.

Ontstekingen van de nieren

Een ontsteking aan een of beide nieren kan de werking ervan verstoren. Een ontsteking ontstaat bijvoorbeeld door een infectieziekte zoals tyfus, vergiftiging, stoornissen in de stofwisseling of wanneer in het lichaam een afweerreactie ontstaat tegen het ‘eigen’ nierweefsel. Dit noemen we een auto-immuunreactie.

De medische term voor nierontsteking  is nefritis. Dit is een verzamelnaam voor meerdere aandoeningen:

• ontsteking van de nierfilters (glomerulonefritis);
• ontsteking in de ‘tussenruimte’ tussen nierfilters in (interstitiële nefritis);
• nierbekkenontsteking (pyelonefritis).

Symptomen nierontsteking

Bij een nierontsteking kunnen diverse symptomen optreden:

• zoals bloed en eiwit in de urine;
• verminderde nierfunctie;
• uitscheiden grote hoeveelheden urine;
• misselijkheid;
• troebele urine;
• koorts;
• huiduitslag;
• jeuk;
• vermoeidheid;
• verminderde eetlust;
• braken;
• ademhalingsproblemen;
• pijn bij het plassen;
• hoge bloeddruk.

Het meest gevaarlijke gevolg van een nierontsteking is het verlies van eiwitten die de bloedstolling tegengaan. Hierdoor kunnen zich bloedstolsels vormen die bijvoorbeeld tot een plotselinge beroerte kunnen leiden. Doordat de zieke nieren het vocht niet meer goed afvoeren, kunnen voeten, enkels, benen of handen zwellen.

Met de behandeling proberen we meestal met de juiste antibiotica de bacterie te bestrijden die de ontsteking veroorzaakt. Soms zijn ondersteunende maatregelen nodig, zoals het beperken van de vocht- en zoutinname, behandelen van hoge bloeddruk of zelfs dialyse.