Tofacitinib (Xeljanz®)
Werking van tofacitinib
Tofacitinib is een medicijn dat het afweersysteem onderdrukt. Dit soort medicijnen noemen we immuunsuppressiva. Het middel remt een specifiek ontstekingseiwit dat een belangrijke rol speelt bij ontstekingen in de darm. De werkzame stof in tofacitinib blokkeert de werking van bepaalde (Janus) enzymen en wordt dan ook wel JAK-remmer genoemd. Deze enzymen spelen een rol bij het ontstaan van ontstekingen. Door deze enzymen te blokkeren vermindert de ontsteking.
Voorbereiding
Voordat u begint met tofacitinib is het belangrijk om te controleren of u een sluimerende of actieve infectie heeft, zoals tuberculose (tbc). Of dat u hiermee in contact bent geweest. Soms worden virussen of infecties als tbc pas actief bij het gebruik van dit soort medicijnen.
U krijgt vooraf enkele onderzoeken, zoals een longfoto (X-thorax) en bloedtesten op onder andere hepatitis B en C, hiv, CMV en EBV. Als dit nodig is verwijst uw arts u door naar een longarts of andere specialist.
Tijdens de behandeling is het belangrijk om zelf alert te blijven op signalen van infecties. Neem contact op met het IBD-team als u een infectie vermoedt.
Mensen met verhoogde kans op hart- en vaatziekten of kanker
Wanneer u een verhoogde kans op hart- en vaatziekten of kanker heeft kan het gebruik van tofacitinib meer risico’s meebrengen. Er is dan een groter risico op een hartinfarct of kanker. Met name longkanker of lymfeklierkanker.
Daarom zullen we bij patiënten van 65 jaar en ouder, (ex-)rokers, mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten of risicofactoren voor kanker alleen tofacitinib adviseren als er geen goede alternatieven zijn.
Gebruik van tofacitinib
Tofacitinib is een medicijn in tabletvorm. Er zijn tabletten beschikbaar van 5mg en 10 mg.
- Uw aanbevolen dosering is 2 keer per dag een tablet van 10 mg, gedurende een periode van 8 weken.
- In overleg met uw arts bepalen we of u nog een periode van 8 weken dezelfde dosering krijgt of dat u overgaat op een onderhoudsdosering.
- Na deze periode van 8 of 16 weken gaat u over op de onderhoudsdosering: twee keer per dag een tablet van 5 mg.
De werking is vaak binnen enkele weken merkbaar. Tijdens de behandeling laat u regelmatig uw bloed en ontlasting controleren door uw MDL-arts, verpleegkundig specialist of IBD-verpleegkundige. Als dit nodig is passen we de dosis aan.
Belangrijke adviezen voor het gebruik
- Neem het medicijn elke dag op hetzelfde tijdstip in, met 10–12 uur ertussen.
- U mag het met voedsel innemen, maar dat hoeft niet.
- Bent u een dosis vergeten? Neem dan niet twee tabletten tegelijk. Sla de vergeten dosis over en neem de volgende gewoon op het vaste tijdstip.
- Bewaar het medicijn bij kamertemperatuur.
- Bespreek vragen over uw medicijnen of veranderingen in uw medicijnen altijd met uw arts, apotheker of verpleegkundige.
Mogelijke bijwerkingen
Tofacitinib kan, net als andere medicijnen, bijwerkingen geven. De meest voorkomende bijwerkingen treden op bij 10 tot 100 van de 1000 mensen. Dit zijn:
- infecties of ontstekingen aan neus, keel of luchtwegen, zoals longontsteking of bronchitis
- stramme spieren of gewrichtspijn
- afwijkende bloedwaarden (zoals verhoogd cholesterol of bloedarmoede)
- misselijkheid of overgeven
- urineweginfecties
- vermoeidheid
- huiduitslag
- zwelling van handen of voeten
Minder vaak voorkomende bijwerkingen kunnen optreden bij 1 tot 10 van de 1000 mensen. Deze bijwerkingen zijn:
- huidinfecties zoals gordelroos
- aandoeningen aan de bloedvaten
- gewichtstoename
- slaapproblemen
- diverticulitis (ontsteking van plekjes in de darmwand)
- trombose in het been (bloedstolsel)
Heeft u bijwerkingen? Of krijgt u infectieverschijnselen (zoals griep, verkoudheid of hoesten), een allergische reactie of gaat u antibiotica gebruiken? Neem dan contact op met het IBD-team.
Tofacitinib met andere medicijnen
Gebruikt u één van de volgende medicijnen:
- ketoconazol
- ciclosporine
- rifampicine
- fluconazol
Of gaat u deze binnenkort gebruiken? Meld dit dan bij uw IBD-team. Deze medicijnen kunnen de werking van tofacitinib beïnvloeden.
Let ook op met Sint-janskruid, echinacea en grapefruitsap. Deze kunnen de werking van het medicijn versterken of verzwakken.
Vaccinaties
U mag tijdens de behandeling veilig gevaccineerd worden tegen:
- griep
- pneumokokken
- gordelroos
- hepatitis
Let op: de vaccinatie werkt mogelijk iets minder goed tijdens het gebruik van tofacitinib. Vaccinaties met levende verzwakte virussen, zoals BMR (bof, mazelen, rode hond) of gele koorts, mag u niet krijgen. Overleg hierover altijd met het IBD-team.
Andere aandachtspunten
Zwangerschap en borstvoeding
Bent u zwanger, denkt u zwanger te zijn of wilt u zwanger worden? Overleg dan met uw IBD-team. Gebruik van tofacitinib wordt tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding afgeraden, omdat er nog weinig over bekend is.
Autorijden
Tofacitinib maakt u niet suf of slaperig. U mag gewoon aan het verkeer deelnemen of machines bedienen.
Vragen?
De behandeling gebeurt altijd met uw toestemming. Neem bij vragen of klachten contact op met uw IBD-team (MDL-arts, verpleegkundig specialist of IBD-verpleegkundige).
Telefonisch spreekuur op werkdagen tussen 9:00 en 10:00 uur via T 088 753 3952
Polikliniek MDL-centrumTergooi op werkdagen tussen 8:00 en 16:30 via T 088 753 1610
Buiten kantoortijden Spoedeisende Hulp: T 088 753 1560